FIKIH BİLGİLERİ 2

tarafından **M@hmut** C.tesi Kas. 13, 2010 10:10 am

Her müslümanın, otuziki farzı bilmesi lazımdır. Otuziki farz şunlardır: İmanın şartı 6, İslamın şartı 5, Namazın farzı 12, Abdestin farzı 4, Guslün farzı 3, Teyemmümün farzı 2.
Imanın altı şartını bundan önceki yazımızda geniş olarak bildirmiştik. Islamın beş şartı ise, Kelime-i şehadet, namaz kılmak, zekat vermek, oruç tutmak ve hacca gitmektir. Zekat ve Hac gibi bazı ibadet bilgilerini belli maddi şartlara sahip olduktan sonra öğrenmek farz olur ise de iman ve namaz bilgilerini herkesin mutlaka öğrenmesi lazımdır.

Namazın oniki şartından biri, hadesten taharettir. Yani cünüp olanın gusül abdesti alması, namaz abdesti olmıyanın namaz kılmak için, namaz abdesti almasıdır. Namazın doğru olması, abdestin ve guslün doğru olmasına bağlıdır. Cünüp olan herkesin gusletmesi farzdır. Namaz vaktinin sonunda o namazı kılacak kadar zaman kalınca, gusül abdesti alması farz olur.

Bu müddet, öğleyi kılmamış kimse için, ikindi vaktine kadar yani gusledip öğleyi kılabileceği vakte kadardır. Öğleyi kılmış kimse için ise, ikindinin sonuna kadardır.

Fakat en güzeli vakit geçirmeden hemen gusletmektir. Bildirilen bu müddetler, herhangi bir mani, engel olduğu zaman içindir. Namaz kılmıyan kimse vaktin sonuna kadar mutlaka gusletmesi lazımdır.

Guslü geciktirmeden almak çok sevaptır. Resulullah efendimiz buyuruyor ki:

(Gusül abdesti almağa kalkan bir kimseye, üzerindeki kıllar adedince yani pekçok sevab verilir. O kadar günahı affedilir. Cennetteki derecesi yükselir. Guslü için ona verilecek sevab, dünyada bulunan herşeyden daha hayırlı olur. Allahü teala, meleklere," Bu kuluma bakınız! Üşenmeden kalkıp, benim emrimi düşünerek, cenabetlikten guslediyor. Şahid olunuz ki, bu kulumun günahlarını af ve magfiret eyledim." buyurur.)

Başka bir hadis-i şerifte de,
(Kirlenince, çabuk gusül abdesti alın! Çünkü kiramen katibin melekleri, cünüp gezen kimseden incinir) buyuruldu.

Islam alimlerinin büyüklerinden Imam-ı Gazali hazretleri, "Tanıdığım vefat etmiş bir kimseyi, rü'yamda gördüm. Bana dedi ki, bir miktar, cünüp kaldım. Şimdi üzerime ateşten gömlek giydirdiler. Hala ateş içindeyim." dediğini nakleder. Tabii ki buradaki miktar, biraz önce bahsettiğimiz müddeti aşan miktardır.

Cünüp gezmek çok büyük günahtır. Bunun için ne yapıp yapıp en kısa zamanda gusletmelidir. Hele hele günlerce cünüp olarak gezmek bir müslümanın yapacağı iş değildir. Dedelerimizden, babalarımızdan, buz tutmuş nehirin buzunu kırıp gusül abdesti aldıklarını çok işittik.

Hadis-i şerifte, (Resim, köpek ve cünüp kimse bulunan eve rahmet melekleri girmez.) buyuruldu.

Cünüplüktün gusletmek sadece namazla ilgili değildir. Yani namaz kılmayanın da gusletmesi şarttır. Melekler, zamanında gusül almayana la'net eder. Yani cünüp gezmek büyük bir günah, namaz kılmamak da başka büyük bir günahtır. Namaz kılmıyan guslederse, hiç olmazsa büyük günahların birinden kurtulmuş olur.

Herhangi bir özürle gusledememiş ise veya gusül abdesti almanın farz olduğuna inanıyor, tenbellikle almıyor ise dinden çıkmaz. Büyük günah işlemiş olur. Ancak, gusletmenin lüzumuna inanmıyan, gusletmediği için hiç üzülmiyen, gusletmek aklına bile gelmiyen kim olursa olsun, dinden çıkar, kafir olur.

Sünnete uygun gusletmek
Guslün farzı üçtür:
1- Ağzın içini iyice yıkamak.

2- Burnu yıkamak.

3- Bedenin her yerini yıkamaktır.

Her ibadeti Peygamber efendimizin bildirdiği şekil ile yani sünnet üzere yapmak lazımdır.

Sünnet üzere gusül abdesti almak için, önce, temiz olsa da iki eli ve avret yerini yıkamalıdır. Sonra bedeninde necaset varsa buraları yıkamalı, bilahare tam bir abdest almalı, yüzü yıkarken Allah rızası için gusle niyyet etmelidir. Sonra bütün bedene üç def'a su dökmelidir. Önce üç def'a başa, sonra sağ omuza, sonra sol omuza dökmeli, her döküşte, o taraf tamamen ıslanmalıdır.

Gusül abdesti almak çok kolaydır: Şöyle ki, duşun altına girip, ağzına, burnuna su verip bütün vücudunu baştan ayağa yıkayan, ıslatan gusletmiş olur. Mesela yazın, denize dalıp, çıkarken de ağzına burnuna su alan gusletmiş olur. Bu kadar kolaydır.

Cünüp iken, tırnak kesmek, saç-sakal tıraşı olmak ve başka kılları kesmek mekruhtur. Kadınlık hali buna dahil değildir. Yani kadın bu halde iken, saç, tırnak kesebilir.

Deriye yapışmış, hamur, mum, sakız, yağlı boya gibi şeyler altına su geçirmediği için, gusle manidir. Bunun için bilhassa kadınlar arasında çok yaygın olan, tırnaklara sürülen oje de gusle manidir. Çünkü, tırnak üzerinde bir tabaka teşekkül ediyor. Altına su geçirmiyor. Tırnakların üzerini yıkamak farzdır.

Saç boyaları genelde kına gibidir. Kına altına su geçirdiği için saç üzerinde yağlı boya gibi tabaka teşekkül ettirmediği için gusle mani değildir. Altına su geçirmiyorsa tabii ki o zaman mani olur.

Dişlerin arasında ve diş çukurunda bulunan yemek artıklarının altına su geçmezse, altı yıkanmazsa gusül abdesti geçerli olmaz.

Ağzın içini yıkamak, iğne ucu kadar ıslanmamış yer bırakmamak farz olduğu için, buna mani olan herşey guslü geçersiz kılar. Her halükarda, ağzın içi mutlaka yıkanacak, her tarafına su değecektir.

Küpe deliğinde, küpe yoksa ve delik açıksa kulağı ıslatırken, delik ıslanırsa yetişir. Islanmazsa, deliği parmakla ıslatmalıdır. Bütün bunlarda ıslandığını çok zannetmek yetişir.

Gusül abdestinden sonra, vücutta altına su geçirmiyen bir yer mesela, yağlı boyalı bir yer görülse veya ağzını veya başka yerini yıkamağı unutan hemen boyayı kaldırıp altını ıslatması kafidir. Namaz kılsa, sonra hatırlasa, orasını yıkayıp farzı tekrar kılar.

Vücudun herhangi bir yerine dövme yaptırmak haramdır. Yaptırmamalıdır. Yaptırılmış ise deriyi kazımak gerekmez. Dövme, derinin üst yüzeyinin ıslanmasına mani değildir. Bunun için de gusle zarar vermez.

Abdestte ve gusülde, lüzumundan fazla su kullanmak israf olup, haramdır. Peygamber efendimiz, yaklaşık 875 gr. su ile abdest alır, 4.2 litre su ile guslederdi.

Guslederken, kirden de temizlenmek istenirse o zaman, önce gusledilir. Bundan sonra da, kirden temizlenmek için yıkanılır. Veya, önce kirden temizlenir, banyodan çıkacağı vakit, gusül abdesti alır. Bu takdirde kirden temizlenene kadar gereken su harcanabilir.

Gusülden önce, idrar çıkararak, idrar yolunda kalmış olan meni parçasını çıkarmak, sonra gusletmek lazımdır. Idrardan sonra gelen parçalar guslü gerektirmez. Eğer idrara çıkılmamış ise tekrar gusletmek gerekir.

Yabancı kadına bakmanın günahı
Bakılması haram olan yerlere "avret mahalli" denir. Avret mahalline bakmak büyük günahtır. Resulullah efendimiz veda haccında, (Yabancı kadına şehvet ile bakan bir kimsenin gözleri ateşle doldurulup, sonra Cehenneme atılacaktır. Yabancı kadın ile toka edenin kolları ensesinden bağlanıp Cehenneme sokulacaktır. Yabancı kadın ile lüzumsuz yere şehvet ile konuşanlar, her kelimesi için, bin sene Cehennemde kalacaktır.) buyurdu.

Bununla ilgili diğer hadis-i şeriflerde şöyle buyuruldu:
(Yabancı bir kızı görüp de, Allahü tealanın azabından korkarak, başını ondan çeviren kimseye Allahü teala ibadetlerin tadını duyurur.)

(Allah için yapılan cihadda düşmanı gözleyen veya Allah korkusundan ağlıyan veya haramlara bakmıyan gözler, kıyamette Cehennem ateşini görmiyeceklerdir.)

Insanların, birbirine görünmesi ve bakması, dört türlüdür. Bunlar:

Erkeğin kadına, kadının erkeğe, erkeğin erkeğe, kadının kadına bakmasıdır. Erkeğin kadına bakması da üçe ayrılır:

Erkeğin yabancı kadına, kendi hanımına ve bakması caiz olan onsekiz akrabasına, bakmasıdır. Erkeklerin yabancı kadının yüzünden ve avuçlarının içinden ve dışından başka yerine bakmaları dört mezhebde de haramdır.

Erkeğin, diğer bir erkeğin göbeği ile dizi arasına bakması haramdır. Bunun dışına, şehvetsiz bakması caizdir.

Bazı cahiller, müslüman hanımlarını aldatmak için, "Islamiyetin başlangıcında kadınlar örtünmezdi. Peygamber zamanında, müslüman kadınları, başları, kolları açık gezerlerdi. Sonradan, kıskanç din adamları, kadınların örtünmelerini emrettiler. Kadınlar, sonradan kapandı. Umacı gibi oldu." diyorlar.

Evet, önceleri kadınlar açık gezerdi. Fakat, hicretin üçüncü senesinde (Ahzab) ve beşinci senesinde (Nur) sureleri gelerek, Allahü teala örtünmelerini emreyledi. Resulullah zamanında, hür kadınlar, bütün bedenlerini örterlerdi. Bir kadının hizmetçi olmayıp, hür hanım olduğu, her yerini örtmesinden belli olurdu.

Setr-i avretten sonra, istikbal-i kıble gelir: Namazı Ka'be-i şerif istikametinde kılmak da farzdır. Göz sinirlerinin çapraz istikameti arasındaki açıklık, Ka'beye rastlarsa, namaz sahih olur.

Bu açı yaklaşık olarak 45 derecedir. Ramazan-ı şerifin başlamasını hesap ile, takvim ile önceden anlamak caiz olmaz ise de, kıbleyi hesap ile, kutup yıldızı ile, pusula ile bulmak caizdir. Ayrıca bilen birine sorulur. Rastgele sorulmaz, namaz kılmıyan kimse genelde kıbleyi pek bilmez.

Bunun için kıbleyi bilen, salih müslümanlara sormak lazımdır. Kafire, fasıka ve çocuklara sorulmaz. Kıbleyi bilen kimseyi aramağa lüzum yoktur. Kendisi araştırır. Karar verdiği cihete doğru kılar. Sonradan, yanlış olduğunu anlarsa, namazı iade etmez.

Kıble cihetini bilmiyen kimse, mihraba bakmadan, bilene sormadan, kendi araştırmadan kılarsa, kıbleye rastlamış olsa bile, namazı kabul olmaz. Fakat, rastlamış olduğunu, namazdan sonra öğrenirse kabul olur.

Namaz arasında öğrenirse kabul olmaz. Kıbleyi araştırıp da, karar verdiği cihete kılmazsa, rastladığını anlasa bile, tekrar kılması lazım olur.

Namaz kılmayanın hali
Namaz kılmamanın cezası çok büyüktür. Hadis-i şerifte, (Bir namazı, özürsüz olarak vaktinden sonra kılan, seksen hukbe Cehennemde yanacaktır) buyuruldu. Bir hukbe seksen senedir. Her senesi üçyüzaltmış gündür. Her günü, seksen dünya senesidir.

Kazaya kalan namazı kılacak kadar vakitlerin herbiri geçtikçe, bu bir namazın günahı kat kat artar. Ya birkaç namaz olursa, cezası çok çetin olur. Her ne pahasına olursa olsun, kılmadığımız veya kılamadığımız namazlarımızı bir an önce, kaza etmek ve affı için tevbe etmek, çok yalvarmak lazımdır. Namaz kılmayanın, Allahü tealanın büyüklüğü karşısında titremesi, erimesi lazımdır.

Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Namazı özürsüz kılmayan kimseye, Allahü teala onbeş sıkıntı verir. Bunlardan altısı dünyada, üçü ölüm zamanında, üçü kabirde, üçü kabirden kalkarkendir. Dünyada olan altı azap:

1- Namaz kılmayanın ömründe bereket olmaz.

2- Allahü tealanın sevdiği kimselerin güzelliği, sevimliliği kendine kalmaz.

3- Hiçbir iyiliğine sevap verilmez.

4- Duaları kabul olmaz.

5- Onu kimse sevmez.

6- Müslümanların birbirlerine yaptıkları iyi dualarının buna faidesi olmaz.

Ölürken çekeceği azaplar:

1- Zelil, kötü, çirkin can verir.

2- Aç olarak ölür.

3- Çok su içse de, susuzluk acısı ile ölür.

Mezarda çekeceği acılar:
1- Kabir onu sıkar. Kemikleri birbirine geçer.

2- Kabri Cehennem ateşi ile doldurulur. Gece, gündüz onu yakar. Cehennem ateşi dünya ateşine benzemez.

3- Allahü teala, kabrine çok büyük yılan gönderir. Dünya yılanlarına benzemez. Hergün, her namaz vaktinde onu sokar. Bir an bırakmaz.

Kıyamette çekeceği azaplar:
1- Cehenneme sürükleyen azap melekleri yanından ayrılmaz.

2- Allahü teala, onu kızgın olarak karşılar.

3- Hesabı çok çetin olup, Cehenneme atılır.)

Namaz kılmayanın ömründe, bereket olmaz. Ömründe, hayır ve menfaat görmez. Ömrü çeşitli hastalıklarla, sıkıntılarla geçer. Ma'nevi huzuru olmaz. Sahip olduğu dünyalıklar onu ruhi sıkıntıdan kurtaramaz.

Namaz kılmamakla işlediği bu büyük günahı anlayan, bunun şuuruna geç de olsa eren kimsenin derhal tevbe edip, namazlarını kaza etmesi lazımdır.

Cenab-ı Hak kullarına karşı çok merhametlidir. Günahları affetmeyi çok sever. Tekrar tekrar, kafirlerin ve müslümanların dünyada iken yapacakları tevbeleri kabul edeceğini bildirmiştir.

Namaz kılmayanların tevbelerinin kabul olması için de namazlarını kaza etmeleri, kaza etmeye kesinlikle niyet edip, kaza kılmaya başlamaları lazımdır. Bunun gibi, insanların haklarına tecavüz etmiş olanların da, önce bu hakları ödemeleri lazımdır. Kul hakkı çok önemlidir.

Namazları da cema'atle kılmalıdır. Cema'atten birinin namazı kabul olursa, onun hürmetine diğerlerinin de namazı kabul olur. Ayrıca, kimin Cenab-ı Hakkın sevgili kulu olduğu bilinmez. Cema'atin içinde, Allahü tealanın sevgili bir kulu varsa, onun yüzü suyu hürmetine diğerlerinin namazları kabul olur.

Cenab-ı Hakkın affetmediği kimse
Allahü tealanın rızası, dinine bağlı olan ana-babanın rızasına bağlıdır. Allahü tealanın gazabı, dinine bağlı olan ana-babanın gazabındadır. Peygamber efendimiz:

- Cennet ana-babanın ayağı altındadır, buyurmuştur...
Ya'ni, kişiye dinini, imanını öğreten ana-babanın rızasındadır. Ana-babasını razı eden kimse için, Cennette iki kapı açılır. Bir kimsenin ana-babası zalim olsalar dahi onlara karşı gelmek, onlara sert konuşmak caiz değildir. Çeşitli vesilelerde, onların elleri öpülüp, duaları alınmalı, haklarını helal ettirmelidir.

Çeşitli vesilelerle ana-babaya çeşitli hediyeler alıp, gönüllerini kazanmalı, haklarını helal ettirmeli, dualarını almalıdır. Arada kırgınlıklar varsa, bu vesile ile giderilmelidir. Allahü teala buyurdu ki:

- Ya Musa, günahlar içinde bir günah vardır ki, benim indimde çok ağır ve büyüktür. O da, ana-baba evladını çağırdığı zaman emrini dinlememesidir.

Ana-baba, kızıp birşey söylediği zaman onlara karşılık vermemelidir. Emrettikleri şeyleri bir an önce yapıp, onları üzmemelidir. Onların üzülüp, beddua etmelerinden korkmalıdır. Yanlış bir iş yapıp onları üzünce, hemen ellerine sarılıp özür dilemelidir. Insanın saadeti ve felaketi onların kalblerinden gelen ve ağızlarından çıkacak olan sözdedir. Atılan ok tekrar geri gelmez. Onlar hayatta iken kıymetini bilip, hayır dualarını almak lazımdır. Vefatlarından sonraki pişmanlık fayda vermez. Onlar hayatta iken ne yapıp yapıp onları memnun etmelidir.

İmanlı olup, Cehennemden en son çıkacaklar, Allah yolunda olan ana-babasının islamiyete uygun olan emirlerine asi olanlardır. Allahü teala buyurdu ki:

- Ya Musa, ana-babasını razı eden beni razı etmiş olur. Ana-babasını razı edip bana asi olan kimseyi dahi iyilerden sayarım. Ana-babasına asi olan, bana muti olsa bile, onu fenalar tarafına dahil ederim.

Hasan-ı Basri hazretleri, Ka'beyi ziyaret ve tavaf ederken bir zat gördü ki, arkasında bir zembil vardı. Bununla tavaf ediyordu. O zata dönüp, Arkandaki yükü koyup öylece tavaf etsen daha iyi olmaz mı, dedi.

O zat şöyle cevap verdi:

- Bu arkamdaki yük değil, babamdır. Bunu Şam'dan yedi kere buraya getirip tavaf ettirdim. Çünkü bana dinimi, imanımı bu öğretti. Beni islam ahlakı ile yetiştirdi.

Hasan-ı Basri hazetleri bu kimsenin yaptığını çok beğendi. Sonra o zata buyurdu ki:

- Babanı kıyamet gününe kadar böylece arkanda getirip tavaf ettirsen, fakat bir defa kalbini kırsan, yaptığın hizmet boşa gider. Yine bir defa gönlünü yapsan, bu kadar hizmete karşılık olur.

Eshab-ı kiramdan biri gelip Peygamber efendimize sordu:

- Ya Resulallah! Anam-babam çok şefkatsizdir, onlara nasıl ita'at edeyim?

Peygamber efendimiz şöyle cevap verdi:

- Annen seni dokuz ay karnında gezdirdi. Iki sene emzirdi. Seni büyütünceye kadar koynunda besledi, kucağında gezdirdi. Baban da seni büyütünceye kadar birçok zahmetlere katlanarak, seni besledi... Idare ve maişetini te'min eyledi. Sana dinini imanını öğrettiler. Seni islam terbiyesi ile büyüttüler. Şimdi nasıl olur da şefkatsiz olurlar? Bundan daha büyük ve kıymetli şefkat olur mu?

Evladın hiç hakkı yok mu?
Babanın evladı üzerinde hakkı olduğu gibi, evladın da baba üzerinde hakkı vardır. Bu hakka dikkat etmiyen babalardan, evlatları ahırette davacı olacaklardır.

Evladın baba üzerinde hakkı sorulduğunda, Resulullah efendimiz buyurdu ki:
"Evladın, babası üzerinde üç hakkı vardır. Bunlar:

1- Doğduğu zaman ona iyi bir isim koyması,

2- Kavrayacak duruma gelince, Kur'an-ı kerimi ve din bilgilerini öğretmesi,

3- Evlenme çağına erişince de evlendirmesi."

Bir defasında, yanında oğlu olduğu halde, Hazret-i Ömer'e bir adam gelerek,

- Ya Ömer! Bu oğlum bana karşı geliyor, diyerek oğlunu şikayet etti.

Bunun üzerine Hazret-i Ömer, o kimsenin oğluna,

- Babana nasıl karşı geliyorsun? Allahtan korkmuyor musun? Babanın, evladı üzerindeki haklarını bilmiyor musun, dedi.

Bu sırada genç sordu:

- Ey mü'minlerin emiri, babanın evladı üzerindeki haklarını biliyorum. Peki, evladın, baba üzerinde hiç hakkı yok mudur?

Hazret-i Ömer cevap verdi:

- Olmaz olur mu hiç! Elbette vardır. Bu haklardan biri, babanın temiz ve asil bir hanımla evlenmiş olmasıdır. Eğer erkek, bayağı bir kadınla evlenmiş olursa, bu hal, ondan doğacak çocuklar için bir ar meselesi olur. Evladın, babası üzerindeki haklarından biri de kendisine iyi bir isim koymasıdır. Ve nihayet, evladına dinini öğretmesidir.

Hazret-i Ömer'den bu sözleri dinleyen genç dedi ki:

- Vallahi babam bu söylediklerinin hiçbirini yapmadı. Benim annem asil bir kadın değildir. Dörtyüz dirhem karşılığında babamın satın aldığı Sind'li birisidir. Sonra, bana güzel bir isim değil bilakis çirkin bir isim koymuş. Ayrıca bugüne kadar bana dinimi öğretmedi, Kur'an-ı kerimden bir ayet bile öğretmedi.

Gencin bu sözleri üzerine Hazret-i Ömer celallendi. Gencin babasına dönerek,

- Oğlum bana karşı geliyor, diye bana şikayete geliyorsun. Halbuki o sana karşı gelmezden önce, sen ona karşı gelmişsin. Önce onun şikayet için bana gelmesi lazımdı. Haydi git, diyerek azarladı.

Bir gün Ebu Hafs hazretlerine bir adam gelerek, "Oğlum beni dövdü, incitti" dedi. Bunun üzerine Ebu Hafs, "Ona terbiye verip, ilim, irfan öğrettin mi" diye sordu. Adam, "Hayır" dedi. "Peki, Kur'an-ı kerimi ve Kur'an ahlakını öğrettin mi?" diye sordu. Adam yine "Hayır" diye cevap verince, oğlunun ne iş yaptığını sordu. Adam, çiftlikle uğraştığını söyledi. Neticede Ebu Hafs adama şunları söyledi:

- Belki de o, sabahleyin kalkmış, eşeğine binerek öküzleri önüne katmış, köpeğini de peşine takmış tarlaya gitmek üzere yola koyulmuştur. Kur'an-ı kerim okumasını bilmediği için başlamıştır şarkı söylemeğe. Sen de bu sırada ona çarpmışsındır, seni öküz zannedip vurmuştur. Çocuğu ile ilgilenmeyip, ona gerekli terbiyeyi vermiyen kimse ile, yavrusunu doğurup büyüten hayvan arasında ne fark var? Allaha şükret ki kafanı kırmamış. Dinden, imandan, haberi olmayandan daha başka ne beklenir?

Komşu hakkı çok önemlidir
Dinimiz komşuluğa çok önem vermiştir. Her müslümanın, güzel ahlaklı, salih komşular arasında ev araması lazımdır. Peygamber efendimiz bir hadis-i şeriflerinde, (Ev satın almadan evvel, komşuların nasıl olduklarını araştırınız!) buyurdu. Başka bir hadis-i şerifte de, (Komşuya hürmet etmek, anaya hürmet etmek gibi lazımdır) buyuruldu.

Komşuya hürmet, onunla iyi geçinmektir. Onun aç olduğunu bilerek, kendisi tok yatmamaktır. Allahü tealanın kendisine ihsan ettiği rızklardan ona da vermektir. Onu incitecek söz ve harekette bulunmamaktır. Hadis-i şerifte, (Komşusu, şerrinden, kötülüğünden emin olmıyan kimse, Allahü tealaya iman etmemiştir) buyuruldu. Gayri müslim komşuya da, iyi davranmalıdır. Mümkün olduğu kadar hediye vermelidir. Görüştüğünde, halini, hatırını sormalıdır. Hadis-i şerifte, (Zimmi ya'ni gayri müslim komşunun bir hakkı, müslüman komşunun iki hakkı, akraba olan komşunun üç hakkı vardır) buyuruldu.

Komşunun yaptığı sıkıntılara, eziyetlere ve cahilce hareketlerine sabretmeli, karşılık vermemelidir. Haram işliyen kötü komşuya da, haram olduğunu güler yüz ve tatlı dil ile anlatmalıdır. Komşuyla iyi geçinmek demek, sadece ona kötülük yapmamak değil, ondan gelen sıkıntılara da sabretmektir. Zamanımızda, islamiyeti anlatmada en tesirli yol, güler yüzlü, tatlı dilli olmaktır. Komşular, günah işlediklerini görüp de nasihat vermiyen ve kendileri ile görüşmiyen, Cehennemden kurtulmaları için yardım etmiyen komşularını, kıyamet günü, Allahü tealaya şikayet edecekler, maddi ve ma'nevi haklarını istiyeceklerdir. Bununla yıllarca komşuluk yaptım, bana senin dinini anlatmadı, yaptığım işi senin yasak ettiğini bildirmedi, diyeceklerdir.

Komşunun çocuklarını eli ile okşamalı, sevmeli, gelip giderken ona hediye, şeker almalı, önce kendini sevdirmeli, sonra da namaz kılmaları ve günah işlememeleri için, tatlı dil ile nasihat etmelidir. Hadis-i şerifte, (Evinizde pişen yemekten, komşunuzun hakkını veriniz) buyuruldu.

Ödünç olarak bir şey istediğinde, mümkünse hemen vermelidir. Komşusu hasta olunca, ziyaretine gitmelidir. Sıkıntıya düşünce, imdadına yetişmelidir. Hadis-i şerifte, (Sıkıntıya düşen komşusuna yardım eden, sıkıntısını gideren kimseye, Allahü teala kıyamet günü kıymetli elbise giydirecektir) buyuruldu. Cenazesi olunca, (Ta'ziye) etmeli, ya'ni sabretmesini söylemeli, teselli etmeli ve cenazesinin hizmetine koşmalıdır.

Komşusu sefere, yolculuğa, uzak yere görevli gidince, geride kalan ailesini, çocuklarını, hırsızların, ahlaksızların şerlerinden, zararlarından korumalıdır.

O yok iken, onun çoluk çocuklarına karşı davranışlarında, ona hıyanet, kötülük etmekten çok sakınmalıdır. Ona veremiyeceği meyve, tatlı gibi şeyleri evine ondan gizli getirmelidir. Evini satacağı veya kiraya vereceği zaman, ona danışmalı, onun tavsiye ettiği salih kimseye vermelidir.

Çeşitli sebeplerle görüşmesi, nasihat etmesi mümkün olmazsa, mahzurlu olursa, en azından ona islamiyeti doğru olarak anlatan dini kitap hediye etmelidir. Bu şekilde vebalden kurtulmalıdır. Ahırette, ya Rabbi, bana nasihat etmedi, dinini öğretmedi dediğinde, ya Rabbi, senin dinini doğru olarak anlatan kitap verdim, diyebilmelidir.

Neler abdesti bozar?
Yedi şey, abdesti bozar:

1- Önden ve arkadan çıkan, yellenmek, idrar vb. şeyler abdesti bozar.

2- Ağızdan çıkan necis şeyler bozar: Bunlardan, istifra, katı kan, kan, safra, mi'deden gelen yemek, su, ağız dolusu olunca, abdesti bozarlar, az miktarları abdesti bozmaz. Bunların hepsi kaba necasettir. Ağzın içi, abdestin bozulmasında, iç organ sayılır. Bunun için, dişten ve ağızdaki yaradan çıkıp ağızdan dışarı çıkmıyan kan abdesti bozmaz. Ağızdan dışarı çıkınca, tükrükten çoksa bozar.

3- Deriden çıkan şeyler bozar: Kan, cerahat, sarı su, ağrılı çıkan renksiz su, abdesti bozar.

Birşeyi ısırınca, o şey üzerinde kan görürse, bozulmaz. Misvak, kürdan üzerinde kan görünce, ağzına bulaşmadı ise, bozulmaz. Ya'ni oraya parmağını koyunca, parmağında kan görürse bozulur. Ağrı olmadan, herhangi bir sebeple ağlamakla ve soğan, duman, gazlar te'siri ile, göz yaşı akınca bozmaz. Az olup yayılmıyan, yatağında kalan derideki kan abdesti bozmaz.

4- Uyumak bozar. Yan veya sırt üstü yatarak veya dirseğine yahut birşeye dayanıp uyumak bozar. Dayandığı şey çekilince düşmezse, bozulmaz. Namazda uyumak, dizleri dikip, başını dizlerine koyarak, diz çökerek, bağdaş kurarak, teverrük ederek uyursa, bozulmaz. Teverrük, kadınların namazda oturdukları gibi oturmaktır. Bir dizini dikip, diğer uyluğu üzerine oturup uyursa bozulur.

5- Bayılmak, akli dengeyi kaybetmek bozar: Mesela, sar'a tutmakla, her ne şekilde olursa olsun bayılmakla abdest bozulur.

6- Namazda kahkaha ile gülmek bozar. Ancak, namazda tebessüm, namazı da, abdesti de bozmaz. Yanındakiler işitirse, kahkaha denir. Kendi de işitmezse, tebessüm denir. Yalnız kendi işitirse, yalnız namazı bozar.

7- (Mübaşeret-i fahişe) ya'ni çıplak olarak, sev'eteyni, sürtmekle, erkeğin de, kadının da abdesti bozulur.

Saç, sakal, bıyık, tırnak kesmekle abdest bozulmaz. Kesilen yerleri yıkamak lazım olmaz. Yara kabuğunun düşmesi ile de bozulmaz. Yıkamak yaraya zarar verirse, mesh edilir.

Abdest aldığını bilip, sonra bozulduğunda şüphe ederse, abdesti var kabul edilir. Abdesti bozulduğunu bilip, sonra abdest aldığında şüphe ederse, abdest alması lazım olur.

Abdest arasında, ba'zı yerini yıkadığında şüphe ederse, orasını yıkar. Abdest aldıktan sonra şüphe ederse, yıkamak lazım değildir.

Vedi, mezi çıkınca abdest bozulur. Önden, arkadan çıkarak abdesti bozanlar, hastalıkla çıkar, sızarsa ve yeniden abdest almakta, şiddetli soğuk, hastalık, ihtiyarlık gibi sebeplerle, harac, güçlük olursa, Maliki mezhebinde abdest bozulmaz. Böyle rahatsızlıklarda Hanefi mezhebinde olanlar, Malikiyi taklid edebilirler.

Abdest aldıktan sonra az da olsa, idrar sızsa abdest bozulur. Bunun için erkekler heladan çıkar çıkmaz abdest almamalıdır. Yaş durumuna göre, 5-10 dakika içinde bu sızma devam eder. Yürüyerek, öksürerek veya sol tarafa yatarak (Istibra) etmesi, ya'ni idrar yolunda damlalar bırakmaması şarttır. (Kadınlar istibra yapmaz.) Idrar damlası kalmadığına kana'at gelmeden abdest almamalıdır.

Istibrada güçlük çekenler, acele işi olanlar, arpa kadar pamuğu idrar deliğine koymalıdır. Sızan idrarı pamuk emer. Içerde olduğu için hem abdest bozulmaz, hem de çamaşır kirlenmez. Yalnız pamuğun ucu dışarda kalmaması lazımdır.

Namazı bozan şeyler
Namazı bozan şeyler şunlardır:
1 - Konuşmak: Bir kelime de namazı bozar. Bilerek, bilmiyerek, zorla, unutarak söylemek, hep bozar. Başkasının selamına, sözüne cevap vermek bozar. Kur'an-ı kerimde ve hadis-i şerifte bulunmıyan duaları okumak, bozar.

2 - Boğazından, özrsüz, öksürür gibi ses çıkarmak bozar. Kendiliğinden olursa bozmaz. Okumayı kolaylaştırmak için yaparsa, zararı olmaz.

3 - Ah, of, Uf gibi sözler bozar. Sesli ağlamak bozar. Sessiz gözyaşı bozmaz.Hasta, elinde olmıyarak ah, of der ve ağlarsa bozulmaz.

4 - Aksırıp Elhamdülillah diyene Yerhamükallah demek bozar.

5 - Başkasının sözü ile yerini değiştirmek veya yanına gelene, onun sözü ile yer açmak bozar. Fakat, kendiliğinden hareket ederse yer verirse bozmaz.

6 - Az da olsa, unutarak da olsa, dışardan alarak yimek, içmek bozar. Diş arasında kalmış, nohuttan küçük şeyi yutmak bozmaz. Ağzındaki ufak bir şeyi üç kere çiğnemek veya eritip yutmak, namazı bozar.

7 - Kur'an-ı kerime veya kağıda bakıp, öğrenerek okumak bozar.

8 - Namazdan olmıyan fazla hareketler, namazı bozar. Bir elin hareketi üçten az olursa bozmaz.

9 - Bir rükünde, üç kere sübhanallah diyecek kadar avret yeri açılırsa veya derisinde, elbisesinde, namaz kılacak yerde namazı bozacak kadar necaset olursa bozulur.

10 - Özürsüz, göğsünü kıbleden çevirince hemen bozar. Yüzünü, başka uzvunu çevirmek bozmaz, mekruh olur. Elinde olmıyarak çevrilince, bir rükün devam ederse, bozar.

11- Namaz içindeki tekbirlerde Allahü derken derken, baştaki hemzeyi uzatırsa namaz bozulur. Namaza dururken uzatırsa, namaza başlaması sahih olmaz.

12 - Teganni ile okumak, ma'nayı bozarsa, namaz bozular. Mesela Ra'yı uzatarak Rabbena lekelhamd, demek bozar.

13 - Zellet-ül-kari Ya'ni yanlış okumak bozar: Bu hata harekelerde ve sükunde olabilir. Harfin yerini değiştirir veya harf ilave eder, yahut azaltır. Veyahut harfi ileri geri alır. Kelimelerde ve cümlelerde olur. Bunun için harfleri usulüne uygun çıkarmak lazımdır. Aksi taktirde namaz bozulabilir. Mesela, ehad yerine ehat deyince bozulur.

Düzgün okunmadığında, Kur'an-ı kerimin ma'nası değişerek, küfre sebeb olacak manaların çıktığı haller de çoktur. Mesela Hallak kelimesi, Hı ile okunduğunda yaratıcı, Ha ile okunduğunda, berber manasına gelmektedir. Bu şekilde okunduğunda, mesela Yasin-i şerifin seksenbirinci ayet-i kerimesindeki (Onun yarattıkları pek çoktur. O, herşeyi bilir) ifadesi (O berberdir, herşeyi bilicidir) şeklini almaktadır.

Arabideki harflerin karşılığı latin harflerinde yoktur. Arabide üç tane, S, üç tane Z harfi vardır. Bir kalın Zı, ikinci ince okunan Ze, üçüncüsü Zal'dır. Bunların üçü ayrı ayrı söylenir. Rükü' tesbihinde Zı ile (azim) denir ki, Rabbim büyüktür demektir. Eğer ince Ze ile ya'ni zal ile (azim) denilirse, Rabbim benim düşmanımdır manasına gelmektedir. Kur'an-ı kerimi latin harfi ile öğrenip okuyan, bu üç harfi ayıramıyacağı için namazı sahih, geçerli olmaz.

Bunun için, her müslümanın namaz kılacak kadar sureleri, duaları, düzgün okumasını bilen birinden mutlaka öğrenmesi lazımdır. Bunları latin harfleri ile düzgün olarak ezberlemek mümkün değildir. Kur'an-ı kerimi de mutlaka aslından okumaladır. Aslından okunmazsa, sevap kazanalım derken, günaha hatta küfre girilebilir.